غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان و برنامه ریزی صحیح، اصولی و هدفمند برای هدایت رفتاری و شكوفا كردن استعدادهای خدادادی این عزیزان از مهم ترین اركان فلسفه وجودی نظام تعلیم و تربیت است. فضای مدرسه هر چند هم از امکانات پرورش و مربیان کار آمد برخوردار باشد به تنهایی نمی‌تواند سکوی نیازهای روانی و تربیتی کودکان، نوجوانان و جوانان باشد.
دانش آموزان همواره ساعاتی را در مدرسه به تحصیل علم می‌پردازند و بخش دیگری از اوقات خود را در خانه و والدین می‌گذرانند. زمان دیگری نیز وجود دارد که سازندگی و یا بهم ریختن شخصیت آنان نقش چشمگیری دارد و آن زمانی است که دانش آموزان همواره ساعاتی را نه در مدرسه و نه در خانه اند و به اصطلاح در اوقات فراغت خود بسر می‌برند. لذا در مقوله کردن و غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان همیشه سؤالاتی نظیر غنی سازی اوقات در کجا، چگونه و زیر نظر چه کسانی و با استفاده از کدام امکانات و بر اساس چه بر نامه ای و چه مصالحی... به ذهن والدین گرامی و افراد مختلف جامعه خطور می‌کند و همواره یافتن پاسخ برای اینگونه سؤالات کار آسانی نیست. لذا آموزش و پرورش و سازمان دانش آموزی به عنوان متولیان امر تعلیم و تربیت می‌توانند با ارائه فعالیت های متنوع جذاب، با نشاط و هدفدار زمینه رشد و شکوفایی استعدادهای درخشان دانش آموزان را در ابعاد مختلف اعتقادی، اجتماعی، سیاسی، تکنولوژی و... را فراهم آورند.
با تعطیل شدن مدارس اما تربیت تعطیل نمی‌شود با وجود اوقات فراغت در ایام تابستان و دوران طلایی دانش آموزان را با برنامه ریزی نهایی مناسب و با ارائه برنامه های مختلف از جمله:
فرهنگی، ورزشی، مهارتی، اردویی، هنری، بهداشتی و غیره پربار نمود. ضرورت انجام این کار در عرصه کنونی با نگاهی به تهاجم همه جانبه فرهنگی دشمن و بالابودن جمعیت جوان پویا و با نشاط جامعه بسیار ملموس و محسوس می‌باشد، در این راستا همانگونه که اشاره شد می‌توان با برنامه های متنوع و انجام فعالیت های مختلف به روش کلاسیک و غیر کلاسیک از قبیل برگزاری اردو، بازدید مسابقات، نمایش فیلم، اجرای جنگ شادی، مطالعه و تحقیق، کتابخانی و مهارت های فنی الکتریکی و با استفاده از توان فکری و اجرایی و امکانات آموزشی و تربیتی موجود در آموزش و پرورش مساعدت های برون بخشی و جلب مشارکت های دانش آموزان و اولیاء گرامی‌آنان به طور نسبتا گسترده نسبت به تشکیل مراکز فعالیت های تابستانی در سطح مدارس و کانون ها اقدام نمود.
اهداف:
* غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان
* استمرار فعالیت های تربیتی و پرورشی در ایام تابستان
* ارتقاء بینشی دینی اعتقادی و اجتماعی و مهارت های فنی و هنری ... دانش آموزان
* تقویت روحیه خود باروری و مسئولیت پذیری دانش آموزان
* تامین سلامت جسمی‌و روحی دانش آموزان با شرکت در برنامه های شاد و آموزنده
* ایجاد بستر مناسب برای پرورش استعدادها و خلاقیت ذاتی دانش آموزان
* استفاده از نیروی دانش آموزان دز زندگی
* ارتقا سطح علمی‌و آگاهی دانش آموزان و بالا بردن و تقویت توانمندی های دانش آموزان
* پاسخ به نیازروز افزون دانش آموزان به اطلاعات علمی‌و ایجاد انگیزه برای فعالیت بیشتر
* اگر در زمان فراغتش فاقد هر گونه برنامه مشخص باشد زمان به بطالت بگذرد آن و اخلاء فراغت می‌نامند اما اگر بخشی از زمان فراغت با یک برنامه همراه باشد به زمان فعال فراغت نام می‌نهند.
تعاریف فراغت:
پس از بررسی اوقات فراغت از لحاظ لغوی به بررسی تعاریف گوناگون آن از دیدگاه متخصصین می‌پردازیم.
کارلسون در سال 1979 در کتاب تفریح و فراغت پس از بررسی تعاریف گوناگون به طبقه بندی آن ها اقدام نمود.
تعریف فراغت از نظر سازمان ملی جوانان:
نظر سازمان ملی جوانان با بررسی تعاریف مختلف، مبتنی بر سه رویکرد است:
1- فراغت به مثابه زمان:
اوقات فراغت زمانی است که آن چه را که می‌توانیم انتخاب می‌کنیم.
2- فراغت به عنوان فعالیت:
اوقات فراغت فراغت فعالیتی است که موجب ابراز وجود وخود شکوفایی فردی است.
3- فراغت به عنوان یک تجربه درونی:
توجه به وضع روحی روانی جهت گیری گرایش ها شرایط و تجربه در ارتباط با فراغت است.
تعریف فراغت از منظر رویکردهای مختلف:
فراغت به مثابه زمان:
به نظر پیل:
اوقات فراغت باقیمانده زمانی است که اجباراً برای برآوردن نیازهای کاری و معیشتی مصرف می‌شود. اوقات فراغت زمانی است که می‌توانیم آنچه را که انجام می‌دهیم انتخاب کنیم. اوقات فراغت زمان آزاد است. بر اساس این تعریف چارلز برایت پیل دو عنصر مشترک را به عنوان زمان با هم ادغام می‌کند اهمیت این نظریه در آن است که فراغت به عنوان زمان قابل محاسبه و کمیت پذیر است و با این سوال که چه مقدار زمان به فعالیت های فراغتی مشغول هستید؟
می‌توان آن را به کمیت قابل محاسبه تبدل کرد.
دیگر آنکه کمیت پذیری زمان فراغت امکان مقایسه فراغت بزای افراد متفاوت و گروه های اجتماعی مختلف را فراهم سازد.
دو مفهوم برای فراغت مطرح می‌باشد: یکی مفهوم ریاضی و دیگری مفهوم کلی فراغت به نظر آن ها مفهوم کلی
فراغت عبارت است از:
مقدار ساعتی که پس از کسر خواب و سایر اعمال حیاتی از 24 ساعت باقی می‌ماند.